Bilindiği üzere keman yayına, arşe denilmektedir. Keman çalmak isteyenler için en kaliteli sesin elde edilmesi keman yayının kalitesine bağlı olduğunun bilinmesi gerekir. Keman yayının en önemli bölümü yay kıllarıdır. Günümüzde her şeyin alternatifi olduğu gibi keman yayı kıllarının da birçok çeşidi ve alternatifi vardır.
Keman telli çalgılar sınıfına girmektedir. Bu sebeple keman kalitesini keman yayı belirlemektedir. Keman yayının gövdesi genellikle ağaçtan yapılmıştır. Ayrıca keman yayının kılları da doğal kıl dediğimiz at kılıdır. Bu materyallerden yapılan kemanın kaliteli ses çıkarması beklenir. Ayrıca ağaç ve at kılından oluşan keman müzik piyasasında doğal keman olarak bilinir.
Arşe (Keman Yayı) Nedir?
İçindekiler
Keman çalmak isteyenlerin çoğunun arşe nedir sorusuna cevap aradığını görmekteyiz. Yazımızda belirttiğimiz gibi arşe, keman çalgı aletinin en önemli bölümü olan keman yayına denmektedir. Keman yayı, kemanda asıl sesin çıktığı ve parmakların üzerinde hareket ettiği bölümdür.
Keman yayının en önemli yapısı kılları olmaktadır. Keman yayı kılları, birçok maddeden oluşabilir. Kıllarda sağlamlık elde etmek isteyenler için kıllar misina denen bir materyalden yapılabilmektedir. Kılların en eski ve en kaliteli yapımı at kıllarından yapılanlarıdır. Keman yayı kıllarının üzerine en son reçine denilen ve yapısı bala benzeyen bir madde sürülerek sesin tok ve güzel çıkması sağlanır.
Arşenin Bölümleri Nelerdir?
Kemanın ses çıkaran en önemli bölümü olan keman yayı, birkaç bölümden oluşmaktadır. Keman yayının bölümlerinden biri de kıllarıdır. Doğal ve yapay olarak yapıldığı bilinmektedir. Daha net ses veren ve doğal olarak bilinen kıllar, at kılından oluşmaktadır. Plastik ürünlerden oluşan kıllar ise yapay olarak bilinir.
Sürekli sürtünme sonucunda kıllar üzerinde kopma meydana gelerek kıl miktarının azaldığı görülmektedir. Bütün kıllar, kemanın dip kısmında birleştirilmekte ve bu birleşim noktasına topuz denmektedir. Ayrı zamanda topuz bölümü arşenin elle tutulacağı bölümdür.
Kılların gerginleşme ve gevşetilme işlemlerini arşenin dip kısmında bulunan burgu denilen vidalar yapmaktadır. Ses ayarlaması da bu noktada yapılmaktadır. Parmakların yay üzerinde ileri geri hareketini sağlayan ve yayın en dip bölümünde yer alan madeni veya plastik bölüme sarma adı verilmektedir. Bununla birlikte keman yayı nedir diye sorgulandığında akla ilk gelen keman yayının çubuk kısmı olmaktadır. Özel ağaçtan yapılan ve diplere doğru incelen yapı, kemanın çubuk kısmıdır. Çubuğun tam ortada eğimli olduğu görülür bu da kemana esneklik kazandırmakta ve rahat hareket ettirilmesini sağlamaktadır. Çubuk kısmında kullanılan ağaç çeşidi kemanın kalite ve ağırlığını belirlemektedir. Yay başlığına yerleştirilmiş fildişinden oluşturulmuş parçaya uç denilmektedir. Bu parça yay başlığını korumaya yardımcı olmaktadır. Ayrıca kılların düzenli dizilimine yardımcı olmaktadır.
Arşenin Boyutları
Keman boyutları her yaş grubu ve fiziksel özelliğe göre değişkenlik göstermektedir. El, kol ve parmak uzunluğu gibi etkenler, keman boyutunu doğrudan etkilemektedir. Kişi deneme yolu ile kendine en uygun keman boyutunu tercih edebilir. Çocuk yaş grubu için genellikle 3/4 boyutu tercih edilirken ergenlik çağında bu ölçü 4/4 boyutunda olmaktadır. Ayrıca ergenlik çağında ki bu ölçü tam kemana geçiş ölçüsü olmaktadır.
Arşe (Keman Yayı) Seçerken Nelere Dikkat Etmelidir?
Keman yayı seçilirken yay üzerinde aramamız gereken birçok özellik vardır. Öncelikle satın almak istediğimiz keman yayının düz görünümlü olması gerekir. Eğimli keman yaylarından kaliteli ses elde etmek olanaksızdır. Keman yayının ağırlığı da oldukça önemlidir. Hafif veya ağır keman yayı sesi etkilemektedir.Keman yayı çalındığı esnada titreme oluşturmamalıdır. Ayrıca keman yaylarının eksik olmaması gerekir. Zamanla keman yayları sürtünme dolayısıyla kopar veya eksilir. Değindiğimiz bu bilgiler ile arşe ne demek sorusunu cevapladık ve arşe seçimlerinde dikkat etmemiz gerekenleri size aktardık.
