Üflemeli enstrümanlar arasında sesiyle büyüleyen aletlerden birisi yan flüt olarak karşımıza çıkmaktadır. Günümüzde birçok kişinin tercih ettiği yan flüt sesiyle ve zarif tasarımıyla çok tercih edilen ve çalınması için birçok yerde eğitim verilen aletler arasında yer almaktadır. Sizler de eğitim alarak yan flüt çalmayı öğrenebilir, bu anlamda hayatınızda bir yeniliğe imza atabilirsiniz.
Yan Flüt Nedir?
İçindekiler
Karşımıza sık çıkan sorulardan birisi yan flüt nedir sorusudur. Bu alet dilsiz nefesli çalgılar arasında yer alır ve baş, gövde, kuyruk olmak üzere üç bölümden oluşur. İsmi çoğunlukla flüt olarak geçse de gerçek adı yan flüt olarak okunur.
Yan flüt genellikle 67 cm uzunluğa ve 1,9 cm çapa sahiptir. Baş kısmında bir üfleme deliği bulunur. Buradan üfleme yapılır. Gövde ve kuyruk kısmında da perde isimli delikler bulunur. Bunlar da ezgilerin çıkmasını sağlayan ana bölümlerdir.
Yan flüt ile çalınabilecek melodi sayısı ise oldukça azdır. Birçok orkestrada bu tarz flütlere yer verilmekte ve çalınmaktadır. Yan flütün yanı sıra farklı türde flütler de bulunmakta ve kullanılmaktadır.
Yan Flüt Nasıl Çalınır?
Yan flütlerin çalınması basit gibi görünse de oldukça zordur. Bunun için sıkı bir eğitim alınması gerekir. Dilsiz olarak çalınması ve güçlü bir nefes gerektirdiği için çoğu kişiyi zorlamaktadır. Flütün baş kısmında delik bulunur ve buradan üflenir. Gövde kısmında yer alan deliklere perde denilir ve sesler buradan çıkar.
Yan flütle çalınacak melodi sayısının az olması ise kısıtlayıcıdır. Yan flütün özellikleri arasında çalınması sırasında kullanılan teknikler olarak tek, çift, üç dil ve kurbağa teknikleri kullanılması yer alır. Arpejler, gösterişli pasajlar, diotanik ezgileri yan flütle çalmak mümkündür. Hızlı ya da yavaş tempoda çalmak mümkündür.
Yan Flüt Nasıl Ortaya Çıktı? Yan Flüt Tarihçesi
Çok sevilen aletlerden olan yan flüt tarihçesi ile de ilgi çeken bir alettir. İlk olarak M.Ö.900 yılında ortaya çıktığı ve o dönemden beri kullanıldığı tahmin edilmektedir. İlk çıkış yeri ise Çin’dir. Avrupa’ya gelmesi ise 12.yy ile birlikte olmuştur. Bu bölgeye Almanca konuşulan bölgelerde, askeri bandolarda çalınmak üzere girmiştir.
Yan flüt diğer adı bir zamanlar Alman flütü olarak geçmektedir. Orkestralarda kullanılmaya başlaması ise 16 ile 17.yy dönemlerinde gerçekleşmiştir. İlk zamanlar tek parçadan oluşan yan flüt zaman içinde günümüzdeki halini almış ve 3 parça olarak kullanılmaya başlamıştır.
Eskiden tek parçadan ve 6 delikten oluşan yan flüt 1600 yılında üç parça olarak tasarlanmış ve kullanılmaya başlamıştır. Zamanla daha fazla delik eklenmiştir. 19.yüzyılın ortalarında delikler parmakla kapatılarak ses çıkartılıyordu. Sonrasında Alman flüt ustası Boehm 1832 yılında sanat ve fizik bilgilerini birleştirerek modern flüt sistemini geliştirmiştir. Yan flüt bu sebeple de Boehm flüt olarak da bilinir. Yan flüt tarihi bu gelişmeler ile günümüze gelmiştir.
Yan Flüt Neyden Yapılır?
Eski dönemlerde üretilen yan flüt yapımında ağaç maddesi kullanılmıştır. İlk çıktığı zamanlarda Abanoz ağacından elde edilen yan flüt zaman içinde değişmiştir. Günümüzde de ağaçtan yapılan yan flütler hala birçok kişi tarafından kullanılmaktadır.
Yan flütün gelişmesi ile birlikte yapım maddesi de değişmiştir. Günümüzde yan flüt yapımında altın, nikel ve gümüş gibi maddeler tercih edilmektedir. Özellikle gümüş en çok tercih edilen materyaller arasında ilk sırada yer almaktadır. Yan flüt neyden yapılır sorusuna bu cevapları vermek mümkün olacaktır.
Yan Flüt Ne Tür Müziklerde Kullanılır?
Tarihi ile eski dönemlerden beri severek kullanılan yan flüt ince sesiyle öne çıkan aletlerden birisidir. Dilsiz nefesli çalgılar grubunda yer alır. Melodi çalma konusunda ise sınırlıdır. 16 ile 17.yy dönemlerinden itibaren klasik müzik çalan orkestralarda yan flüte sıklıkla yer verilir hale gelmiştir. Bunun yanı sıra askeri melodilerde de yan flüt sıklıkla kullanılır. İlk çıktığı dönemlerde askeri bandolarda kullanılan yan flüt günümüzde hala bu şekilde kullanılmaktadır.
Parçaların akustik versiyonlarının çalınmasında da yan flüt sıklıkla tercih edilir. Klasik müziğin yanı sıra pop, yerli-yabancı, jazz, elektro, rap ve daha birçok müzik türünde yan flüt kullanılır hale gelmiştir. Kullanım aralığının bu kadar sık olması zaman içinde gelişen bir durumdur.
